Een derde van alle voedselproductie wereldwijd wordt verspild. Zonde! Sustainable Development Goal 12.3 vraagt om een halvering van voedselverspilling in 2030. Voedselverspilling heeft namelijk een enorme impact op het milieu. Op de Ladder van Moerman hierboven zie je wat de beste manier is om reststromen te verwaarden. Daarnaast zie je de verdeling van verspilling binnen de keten. Hieronder beschrijven we per ketenspeler hoeveel en waarom er verspild wordt.
Voedselverspilling begint al vroeg in de keten: 39% van alle voedselverspilling gebeurt bij de producent en heeft dus nooit de supermarkt of horeca bereikt. Met de ‘producent’ bedoelen we alle boeren, telers, fabrieken, productverpakkers en tussenhandelaren. Bij de producent worden producten weggegooid vanwege bijvoorbeeld oogstverliezen, overschotten of een afwijkende maat of uiterlijk. Afnemers willen de mooiste producten. De vraag is alleen: wat gebeurt er met het overschot aan producten waar soms helemaal niets aan mankeert of soms net iets minder mooi zijn? Wij vinden dat hier ook een markt voor moet zijn.
Bij onze groothandel voor geredde producten ‘InstockMarket‘ geven wij deze restproducten een kans. We creëren enerzijds voor telers, producenten en tussenhandelaren zo veel mogelijk waarde, anderzijds helpen we de horeca aan verrassend goede producten voor de beste prijs
Eten weggooien kost niet alleen geld, maar ook de energie die de teelt, verpakking, transport en koeling van voedsel is gestoken gaat verloren. Zonde en onnodig, toch?
Supermarkten zijn verantwoordelijk voor zo’n 5% van alle voedselverspilling. De oorzaken zijn bijvoorbeeld inschattingsfouten omtrent vraag en aanbod (te veel producten ingekocht) of omdat de supermarkt haar kwaliteitseisen hoog wil houden. Consumenten laten die kleine courgette of bloemkool met een vlekje ook vaak links liggen. Om te voorkomen dat er verspilling ontstaat zijn er inmiddels steeds slimmere bestelsystemen die goed kunnen berekenen hoeveel vraag er wordt verwacht. Als er toch teveel is stimuleert een kortingssticker de verkoop. Nieuwe digitale ontwikkelingen, zoals de app van No Food Wasted, zorgen ook voor het terugdringen van verspilling.
Maar helemaal geen verspilling in winkels? Uiteindelijk wil de gemiddelde consument volop keus en de mooiste producten en streeft de supermarkt naar blije klanten en een goede omzet. Maar daar komt wel de verantwoordelijkheid bij kijken om de onverkochte producten een zo hoogwaardig mogelijke tweede bestemming te geven. Volgens de ladder van moerman is dit het gebruik voor humane consumptie. Op dat gebied is nog veel te bereiken en daar zijn wij elke dag mee bezig. Belangrijk is het splitsen van de onverkochte producten (afboekingen) in bruikbaar en onbruikbaar. Dat klinkt simpeler dan het is. Want wat mag nou wel volgens voedselveiligheid wetgeving en wat niet? Ook is er veel coördinatie voor nodig om zo’n proces in een supermarkt te veranderen. Daarbij komt de logistieke uitdaging om deze producten van alle winkels weer naar een nieuwe locatie te brengen. Maar… het is mogelijk! Wij gaan de uitdaging aan.
Supermarkten hebben een relatief klein aandeel in verspilling, kijkende naar hun eigen operatie. Maar ze zijn een belangrijke spil in de voedselketen en bepalen de kwaliteitseisen voor producenten/telers en hebben ook invloed op de verspilling bij de consument. Deze verantwoordelijkheid wordt steeds meer gezien en genomen, maar ook hier is nog veel te winnen.
Ook in de horeca wordt er nog steeds veel voedsel weggegooid. Zo’n 14% van alle voedselverspilling vindt plaats in horecagelegenheden (restaurants, catering, hotels e.d.). Dit komt vaak door te grote porties, strenge voedselveiligheidseisen, slechte inkoop of simpelweg een gebrek aan creativiteit om bruikbare producten nog te verwerken in gerechten. Een organisatie die horeca helpt om hier beter mee om te gaan is Wastewatchers.
Als horecaonderneming is het belangrijk om alert te zijn op je eigen ‘waste management’. Het begint bij het voorkomen van verspilling. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door zoveel mogelijk het hele product te gebruiken. Wist je dat je het loof van de wortel kan frituren en een specerijenpoeder kan maken van het pulp van je sapcentrifuge? Ook kan je ervoor zorgen dat je gasten zo min mogelijk restjes op hun bord achterlaten door niet te grote porties te serveren. De grote eters kunnen er altijd een frietje of een ander lekker bijgerecht bijbestellen! Let verder goed op bij het scheiden van keukenafval om het zo hoogwaardig mogelijk te verwaarden (bio-gas of veevoer).
Het meeste voedsel wordt verspild bij consumenten thuis: zo’n 42% van alle voedselverspilling! Huishoudens verspillen jaarlijks namelijk wel 105 kg aan bruikbaar eten. En dat terwijl het zo makkelijk, leuk en lekker is om voedselverspilling te voorkomen! Met deze tien tips ga jij voedselverspilling tegen!
1. Check what’s in stock voordat je boodschappen gaat doen
Vaak heb je meer dan je denkt! Voorkom dat je te veel producten in huis haalt door eerst de koelkast open te trekken voordat je boodschappen gaat doen.
2. Maak een boodschappenlijstje
We weten het. De schappen van de supermarkt liggen vol verleidingen. Maar wie boodschappen doet met een lijstje op zak, doet stukken minder impulsaankopen. Schrijf dus op wat je echt nodig hebt en je zult uiteindelijk minder voedsel verspillen én ook nog eens geld overhouden.
3. Meten is weten
Gebruik een maatbeker voor rijst, pasta e.d. Dit helpt je om in te schatten hoeveel je nou daadwerkelijk nodig hebt waardoor je uiteindelijk minder hoeft weg te gooien.
4. Kijk, ruik en proef voordat je iets weggooit
Het verkeerd interpreteren van de THT-datum op producten is een belangrijke oorzaak van voedselverspilling. De THT-datum is slechts een kwaliteitsgarantie van de producent (terwijl de TGT-datum wel de uiterste datum is waarop je een product kunt eten). Vertrouw dan ook op je eigen zintuigen voordat je iets weggooit.
5. Bewaar voedsel op de juiste temperatuur
Wist je dat je tomaten beter buiten de koelkast kunt bewaren? En dat 4 graden celsius de juiste temperatuur is voor de koelkast?
6. FIFO
Oftewel: first in, first out! Maak eerst de producten op die de kortste houdbaarheid hebben. Het spreekt voor zich, maar open geen nieuw zakje kaas als er al een open zakje ligt.
7. Geef je producten een tweede bestemming door ze te conserveren
Fermenteren, inmaken, pekelen… Het klinkt misschien als een ver-van-je-bed-show, maar het is makkelijker en leuker dan je denkt! Een halve komkommer bewaar je bijvoorbeeld in een potje met azijn, water, suiker en chili peper en serveer je als frisse snack bij een rijstgerecht. Meer leren over conserveren? Bekijk dan eens ons kookboek!
8. Bewaar je restjes in goed afsluitbare bakjes
Eten over? Fijn! Als je het goed bewaart, kun je het later die week nog prima eten. Neem het mee als lunch of verwen jezelf door een avondje lekker niet te koken.
9. Share it!
Met je vrienden, buurvrouw of oma… Je kunt vast iemand blij maken met jouw overgebleven maaltje! Er bestaan ook verschillende apps waarop je je eten kunt aanbieden aan anderen of juist zelf eens kunt kijken wat er bij anderen over is.
10. Maak de geitjes op de kinderboerderij blij met jouw restjes
Maar wel eerst even checken wat ze mogen eten natuurlijk.
